بازار؛ گروه بین الملل: «تورال هیباتوف» درطی مقاله ای که در سایت تحلیلی نیوز آذربایجان منتشر شد نوشت: اروپا بار دیگر از پروژه‌ای حمایت می‌کند که دو سال پیش محقق نشد - کریدور اقتصادی هند-خاورمیانه-اروپا. «اورزولا فون در لاین»، رئیس کمیسیون اروپا اخیراً از اجرای این کریدورحمایت کرد و در پلتفرم رسانه اجتماعی اکس نوشت: اکنون فرصتی تاریخی برای تحقق کریدور هند-خاورمیانه-اروپا وجود دارد - پروژه‌ای که ما را مانند گذشته متحد خواهد کرد.
اولین باری نیست که فون در لاین چنین ادعایی می‌کند. در اجلاس اتحادیه اروپا-آسیای مرکزی در سمرقند وی از مسیر ترانزیتی پیشنهادی از طریق ارمنستان تمجید کرد و گفت که این مسیر اروپا و آسیای مرکزی را بیش از هر زمان دیگری به هم نزدیک‌تر می‌کند. رئیس کمیسیون اروپا به وضوح خوش‌بین است - اما رویکرد وی نشان می‌دهد که اتحادیه اروپا مسیرهایی را که در حال حاضر به آنها دسترسی دارد، به طور کامل درک نمی‌کند.
اروپا در حال حاضر از کریدور میانی جاافتاده و نویدبخش بهره‌مند است. طرح یک کمربند و یک جاده چین (BRI) فرصت‌های عظیمی را برای اروپا فراهم کرد - فرصت‌هایی که در نهایت تحت فشار ایالات متحده آمریکا کنار گذاشته شدند. در دسامبر ۲۰۲۳، ایتالیا آخرین کشوری بود که از این ابتکار بزرگ خارج شد. به جای ابتکار چین، دولت بایدن کریدور فرضی هند-اروپا را پیشنهاد داد. اگرچه جریان‌های تجاری اصلی اتحادیه اروپا همچنان به چین مرتبط هستند، واشنگتن با جایگزینی آن با هند، به دنبال کنار گذاشتن پکن بود - و بروکسل جرات اعتراض نداشت.
طرح یک کمربند یک جاده چین (BRI) فرصت‌های عظیمی را برای اروپا فراهم کرد - فرصت‌هایی که در نهایت تحت فشار ایالات متحده آمریکا کنار گذاشته شدند
با این حال، نکته قابل توجه این است که دولت جدید ایالات متحده آمریکا- با وجود رد تقریباً تمام سیاست‌های بایدن - اکنون کریدور هند – خاورمیانه و اروپا را پذیرفته است.
به گزارش رویترز «دونالد ترامپ»، رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا و «نارندرا مودی»، نخست وزیر هند توافق کرده‌اند یک مسیر تجاری بین‌المللی جدید ایجاد کنند که هند و ایالات متحده آمریکا را از طریق خاورمیانه و اروپا به هم متصل کند. این مسیر از هند، امارات متحده عربی، عربستان سعودی، اردن، اسرائیل و ایتالیا عبور خواهد کرد و از ترکیبی از حمل و نقل دریایی، شبکه‌های ریلی و زیرساخت‌های زیر دریایی استفاده خواهد کرد. ترامپ در دیدار خود با مودی، این واقعیت را پنهان نکرد که این کریدور را جایگزینی برای طرح یک کمربند یک جاده چین می‌داند.
بعید بود ترامپ پروژه‌ای را که بایدن زمانی قول تأمین مالی ۵۰۰ میلیارد دلاری آن را داده بود، احیا کند - اگر مودی آن را مطرح نمی‌کرد. اگرچه این پروژه به عنوان ابتکار هند ارائه شد، اما تفاهم‌نامه‌ای که در اجلاس گروه ۲۰ در دهلی نو در سپتامبر ۲۰۲۳ امضا شد، به طور گسترده به عنوان تلاشی با حمایت ایالات متحده برای مقابله با چین تلقی می‌شد.
امروزه در حالی که واشنگتن یک جنگ تجاری تمام عیار علیه پکن به راه انداخته است، برخی معتقدند که زمان بازگشت به این طرح قدیمی فرا رسیده است. ایالات متحده آمریکا هیچ علاقه اقتصادی واقعی به کریدور هند – خاورمیانه - اروپا ندارد و از ابتدا به عنوان حمله ای ژئوپلیتیکی علیه چین و طرح یک کمربند یک جاده آن در نظر گرفته شده بود.
ارزان‌ترین مسیر حمل بار از هند به دبی
طبق طرح اولیه، کالاهای هندی از بمبئی به جبل علی در امارات متحده عربی حمل می‌شوند، سپس از طریق راه‌آهن از طریق عربستان سعودی به اسرائیل منتقل شده و در نهایت از طریق دریا از حیفا به بنادر اروپایی مانند پیرائوس (یونان)، مارسی (فرانسه) و مسینا (ایتالیا) ارسال می‌شوند. این تفاهم‌نامه تنها چند روز قبل از حمله حماس به اسرائیل امضا شد - اما کارشناسان معتقدند که این پروژه قبل از تشدید تنش‌ها در خاورمیانه بعید بود به موفقیت برسد.
گردش مالی تجارت بین اروپا و هند تقریباً ۱۳۵ میلیارد دلار است اما اتحادیه اروپا با چین تقریباً ۷۸۶ میلیارد دلار تجارت دارد
حتی اگر خطرات سیاسی و روابط پرتنش بین کشورهای مسیر را کنار بگذاریم، برای اجرای پروژه زیرساخت‌های کافی وجود ندارند و شبکه راه‌آهن یونان توسعه نیافته است. در عربستان سعودی و امارات متحده عربی، زیرساخت‌های راه‌آهن باید از ابتدا ساخته شوند. علاوه بر این، این پروژه همچنین کابل‌های برق، خطوط لوله هیدروژن سبز و سایر زیرساخت‌های بزرگ را در نظر می‌گیرد. از این رو چندین سال فقط برای برنامه‌ریزی لازم است - و بسیاری از کارشناسان شک دارند که ساخت و ساز آغاز شود.
با این وجود، بحث کریدور فوق دوباره مطرح شده است. شایان ذکر است که این تفاهم‌نامه در همان سالی امضا شد که دهمین سال مطرح شدن طرح یک کمربند یک جاده برگزار بود - که به سختی می‌توان آن را تصادفی دانست. این یک پیام واضح از سوی دولت بایدن به پکن بود: ایالات متحده قصد دارد چین را از نقش خود به عنوان میانجی تجارت جهانی کنار بگذارد. این پیام همچنین ترکیه را هدف قرار داده بود - و آنکارا متوجه این نکته شد. اندکی پس از امضای توافق‌نامه کریدور هند- خاورمیانه – اروپا «رجب طیب اردوغان»، رئیس جمهور ترکیه برنامه‌هایی را برای ایجاد یک کریدور تجاری رقیب با مشارکت عراق، امارات متحده عربی و قطر اعلام کرد. وی با صراحت گفت: بدون ترکیه هیچ کریدوری نمی‌تواند وجود داشته باشد.
باید این مهم را در نظر گرفت که گردش مالی تجارت بین اروپا و هند تقریباً ۱۳۵ میلیارد دلار است اما اتحادیه اروپا با چین تقریباً ۷۸۶ میلیارد دلار تجارت دارد که تفاوتی را نشان فاحش است. علاوه بر این، تنها بخش کوچکی از صادرات هند به اروپا از طریق خلیج فارس و مدیترانه عبور می‌کند. دلیل اصلی؟ کمبود زیرساخت. اکثر کالاها هنوز از طریق مسیرهای دریایی حمل می‌شوند - کندتر، اما مقرون به صرفه‌تر، حتی با وجود اختلالاتی که شبه‌نظامیان حوثی در دریای سرخ ایجاد می‌کنند.
باید گفت راه اندازی این پروژه - یک مانور سیاسی از سوی دولت بایدن برای تضعیف چین - سال‌ها زمان برده و به سرمایه‌گذاری مالی گسترده نیاز خواهد داشت. تلاش‌های هند برای جلب توجه اروپا به سمت خود ممکن است پرهزینه باشد، به خصوص از آنجایی که ترامپ روشن کرده است که ریاضت مالی را دنبال خواهد کرد و به تعهدات مالی دولت قبلی عمل نخواهد کرد.
اکنون این سوال مهم مطرح می شود: چه کسی هزینه این طرح بزرگ را پرداخت خواهد کرد؟ بعید است که کسی در بروکسل یا واشنگتن پاسخ روشنی داشته باشد.
